Program ten napisany został z myślą dla rodziców klas IV - VI szkoły podstawowej. Ma ułatwić zaangażowanie rodzica na płaszczyźnie rodzic - dziecko - wychowawca. Uważam, że im lepsza jest wiedza rodziców o pracy nauczyciela, jego zadaniach oraz problemach z jakimi się spotyka, tym wzmocni to efekt wychowawczy i pomoże zrozumieć dziecko i jego sytuacje przez obie strony.
" ...każdy człowiek jest stróżem swego brata, ponieważ Bóg powierzył człowieka człowiekowi" Jana Pawła IICHARAKTERYSTYKA PROGRAMU O tym jakie znaczenie ma współpraca z rodzicami wiedzą wszyscy: nauczyciele, rodzice. Dom jest obok szkoły naturalnym środowiskiem rozwojowym dziecka. Tutaj kształtuje się osobowość dziecka, jego zachowanie, kontakty międzyludzkie. Wychowawca, który chce skutecznie realizować założenia reformy i efektywnie towarzyszyć uczniom w ich rozwoju, musi pozyskać sobie rodziców. Bez współpracy z rodzicami nie będzie miał wpływu na rozwój osobowości i psychiki ucznia. Aby ta współpraca przyniosła oczekiwane rezultaty nie tylko rodzice, ale przede wszystkim nauczyciele muszą być świadomi zmiany stylu i charakteru współdziałania. My jako nauczyciele powinniśmy pobudzać zainteresowania rodziców światem dziecięcych przeżyć, tym co się dzieje w szkole, zmieniać ich świadomość pedagogiczną. Podstawowym warunkiem pomyślnie układającej się współpracy z rodzicami jest zdobycie ich zaufania, dzięki któremu jest lepszy przepływ informacji o uczniu, możliwość szczerej rozmowy i dokładnej opinii o szkole, o pracy nauczyciela. Jedną z najbardziej potrzebnych form współpracy z rodzicami są zebrania grupowe. Zagadnienia omawiane podczas spotkań muszą być tak dobrane, aby interesowały wszystkich rodziców i wzbogacały ich wiedzę o wychowaniu dzieci. Przygotowanie i przeprowadzenie zebrania jest sprawą trudną. Zależy ono od środowiska, w którym znajduje się szkoła, od osobowości i kompetencji wychowawcy. Warto jednak spróbować pokonać te trudności, aby uzyskać pożądane wyniki. Program ten ma nam ułatwić zaangażowanie rodzica na płaszczyźnie rodzic - dziecko - wychowawca. Uważam, że im lepsza jest wiedza rodziców o pracy nauczyciela, jego zadaniach oraz problemach z jakimi się spotyka, tym wzmocni to efekt wychowawczy i pomoże zrozumieć dziecko i jego sytuacje przez obie strony. Ponadto oczekiwania rodziców mają decydujący wpływ na tworzenie planu wychowawczego na danym etapie kształcenia. KONSTRUKCJA PROGRAMU Program napisany został z myślą dla rodziców klas IV - VI, w związku z tym realizowany będzie przez okres 3 lat . Program współpracy z rodzicami jest integralną częścią programu wychowawczego szkoły, który zawiera ogólne zadania współpracy z rodzicami będące podstawą do planowania zadań szczegółowych . W pracy swojej kieruję się następującymi zasadami współpracy nauczyciela z rodzicami :
- W kontaktach z rodzicami ufaj swojej intuicji, ale tylko wtedy , gdy poznasz swoje reakcje i potrzeby.
- Nie rezygnuj z prawa ostatecznej decyzji dotyczącej ucznia na rzecz poprawnych stosunków z rodzicami.
- Słuchaj uważnie uczniów, wnioski wyciągaj na końcu .
- Od pierwszej chwili spotkań z rodzicami dbaj o porozumienie na płaszczyźnie wspólnych wartości.
- Podkreślaj w rozmowie z rodzicami znaczenie dobrych chęci ucznia, wysiłku i motywacji do pracy .
- Bądź wychowawcą – nauczycielem, ale nie kolegą – partnerem.
- Wyznacz granice poufałości i partnerstwa. Nie daj się wciągnąć w zbyt bliski kontakt uniemożliwiający utrzymanie autorytetu wychowawcy.
- Podtrzymuj rodziców w ich roli opiekuna i wychowawcy dziecka, nie krytykuj ich działań i nie narzucaj własnego punktu widzenia.
- Rozmawiaj , a nie wygłaszaj mowy. Nie przekazuj samych komunikatów.
- Zajmuj zdecydowane stanowisko w sprawach zagrożeń, np. alkoholu , narkotyków.
Ogólny cel oddziaływań: Wspieranie wychowawczej funkcji rodziny. Cele szczegółowe:
- Uświadamianie rodzicom, że wielostronny rozwój dziecka zależy od wspólnie realizowanych działań.
- Wzmacnianie więzi rodzinnych pomiędzy dziećmi a rodzicami.
- Wywołanie pozytywnych przekonań i nastawień w postrzeganiu i reagowaniu na szkołę.
- Dążenie do usprawniania pracy wychowawczej z uczniami poprzez stwarzanie właściwej atmosfery wychowawczej w domu i w szkole.
- Angażowanie rodziców we wspólne przedsięwzięcia na terenie klasy, szkoły.
- Edukowanie rodziców w kierunku odpowiedzialnego wychowania i kształcenia własnego dziecka.
Zadania szkoły w zakresie współpracy z rodzicami:
- Rodzice uczestniczą w życiu szkoły i klasy.
- Świadomie współpracują ze szkołą zgodnie z jej założeniami wychowawczymi.
- Uczestniczą w zebraniach rodziców, dniach otwartych, prelekcjach poświęconych zagadnieniom wychowawczym.
- Współpracują ze szkołą poprzez Radę Rodziców.
Zadania programowe dla rodziców: Uczestniczenie rodziców w imprezach klasowych i szkolnych:
- Andrzejki, Mikołajki, wigilia klasowa, zabawa karnawałowa, Dzień Dziecka - przygotowanie poczęstunku, pomoc w dekoracji sali, w zorganizowaniu i przeprowadzeniu imprez,
- 11 listopada- " Święto Szkoły",
- Spotkanie w Dniu Matki,
- Wycieczki turystyczno- krajoznawcze. - pomoc w organizacji wycieczek i pomoc w sprawowaniu opieki nad dziećmi,
- Imprezy sportowo- rekreacyjne - wsparcie finansowe ( nagrody).
HARMONOGRAM SPOTKAŃ Z RODZICAMI Klasa IV Spotkanie klasowe I - wrzesień TEMATYKA:
- zapoznanie z celami ogólnymi nauczania i wychowania w II etapie szkoły podstawowej oraz z programami nauczania i programem wychowawczym szkoły, Statutem Szkoły,
- przedstawienie zakresu oczekiwanej współpracy i ewentualnie prośba o pomysły rodziców ( Co możemy zrobić razem dla klasy, szkoły? ),
- zapoznanie z zasadami oceniania i wymaganiami programowymi na poszczególne stopnie szkolne w klasyfikacji semestralnej i rocznej,
- wybór Rady Rodziców,
- omówienie imprez klasowych: 11- listopada " Święto Szkoły", andrzejki, mikołajki, Wigilia klasowa, choinka, Dzień Dziecka ( przydział czynności),
- diagnoza środowiska rodzinnego uczniów – wypełnienie przez rodziców anonimowej ankiety,
- sprawy różne.
Spotkanie klasowe II - listopad TEMATYKA:
- poinformowanie rodziców o ocenach, ( poinformowanie o grożących ocenach niedostatecznych )
- omówienie zachowania uczniów,
- pedagogizacja rodziców : " Atmosfera wychowawcza w rodzinie a nauka dziecka"- referat,
- indywidualne rozmowy z rodzicami.
Spotkanie klasowe III - styczeń TEMATYKA:
- poinformowanie rodziców o wynikach osiągniętych przez uczniów po pierwszym semestrze,
- ustalenie najistotniejszych problemów wychowawczych,
- pedagogizacja rodziców : " Metody wychowania bez porażek"- referat,
- sprawy różne.
Spotkanie klasowe IV - kwiecień TEMATYKA:
- poinformowanie rodziców o ocenach,
- analiza dodatnich i ujemnych punktów,
- pedagogizacja rodziców: " Czy moje dziecko jest bezpieczne?
- Rozpoznawanie zagrożeń współczesnej cywilizacji – spotkanie z pedagogiem szkolnym,
- indywidualne rozmowy z rodzicami.
Klasa V Spotkanie klasowe I - wrzesień TEMATYKA:
- zapoznanie rodziców z zadaniami szkoły na bieżący rok szkolny,
- przypomnienie WSO i Statutu Szkoły,
- zapoznanie z zasadami oceniania i wymaganiami programowymi na poszczególne stopnie szkolne w klasyfikacji semestralnej i rocznej,
- przypomnienie praw i obowiązków ucznia,
- wybór trójki klasowej,
- organizacja imprez klasowych: 11- listopada " Święto Szkoły", andrzejki, mikołajki, Wigilia klasowa, choinka, Dzień Dziecka (przydział czynności),
- sprawy różne.
Spotkanie klasowe II - listopad TEMATYKA:
- podanie informacji dotyczącej wyników nauczania i zachowania się uczniów,
- omówienie problemów zespołu klasowego,
- pedagogizacja rodziców: " Zagrożenia komputerowe"- prelekcja według scenariusza,
- sprawy różne.
Spotkanie klasowe III - styczeń TEMATYKA:
- poinformowanie rodziców o wynikach osiągniętych przez uczniów po pierwszym semestrze,
- pedagogizacja rodziców: " Problem agresji i przemocy wśród uczniów"- prelekcja według scenariusza,
- udzielanie informacji o możliwych działaniach pomocniczych w czasie występowania trudności wychowawczych i trudności w nauce,
Spotkanie klasowe IV - kwiecień TEMATYKA:
- poinformowanie rodziców o ocenach,
- analiza dodatnich i ujemnych punktów,
- pedagogizacja rodziców: " Jak będzie przebiegał sprawdzian po klasie VI?"- standardy wymagań edukacyjnych - zapoznanie rodziców z sylabusami, dyskusja,
- indywidualne rozmowy z rodzicami.
Klasa VI Spotkanie klasowe I - wrzesień TEMATYKA:
- zapoznanie rodziców z zadaniami szkoły na bieżący rok szkolny,
- przypomnienie WSO i Statutu Szkoły,
- zapoznanie z zasadami oceniania i wymaganiami programowymi na poszczególne stopnie szkolne w klasyfikacji semestralnej i rocznej,
- pedagogizacja rodziców: " Alkohol i dziecko"- referat w oparciu o materiały metodyczne,
- wybór trójki klasowej,
- organizacja imprez klasowych ( przydział czynności),
- sprawy różne.
Spotkanie klasowe II - listopad TEMATYKA:
- przedstawienie rodzicom osiągnięć edukacyjnych uczniów,
- zapoznanie z Europejską Kartą Praw i Obowiązków Rodziców,
- pedagogizacja rodziców: " Rola rodziny w życiu dziecka"- prelekcja według scenariusza,
- zapoznanie z terminem próbnego sprawdzianu po klasie VI,
- indywidualne rozmowy z rodzicami.
Spotkanie klasowe III - styczeń TEMATYKA:
- poinformowanie rodziców o wynikach osiągniętych przez uczniów po pierwszym semestrze,
- omówienie wyników próbnego sprawdzianu po klasie VI,
- pedagogizacja rodziców: " Problemy okresu dojrzewania" – spotkanie z pedagogiem szkolnym,
- indywidualne rozmowy z rodzicami.
Spotkanie klasowe IV - kwiecień TEMATYKA:
- omówienie wyników w nauce i zachowaniu się uczniów,
- pedagogizacja rodziców: " Sprawdzian po szkole podstawowej" -zapoznanie rodziców z formą i przebiegiem sprawdzianu,
- preorientacja zawodowa – spotkanie z panią psycholog z gimnazjum,
- omówienie programu wycieczki dwudniowej,
- sprawy różne.
- sprawy różne.
Spotkanie klasowe V - czerwiec Pożegnalne zebranie dla klasy VI TEMATYKA:
- poinformowanie rodziców o osiągnięciach klasy, uczniów,
- ocena współpracy z rodzicami,
- omówienie całokształtu pracy wychowawczej i dydaktycznej,
- ankieta ewaluacyjna,
- pożegnanie rodziców.
PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW Metody:
- problemowo-aktywizująca,
- eksponująca,
- zabawowa,
- warsztatowa,
- praktyczna,
- podająca.
Formy kontaktów nauczycieli z rodzicami:
- Zebrania z rodzicami:
- zebrania ogólne rodziców;
- zebrania rady rodziców;
- zebrania klasowe.
- Dni otwartej szkoły.
- Indywidualne kontakty.
- Imprezy okolicznościowe ( szkolne i klasowe).
- Pedagogizacja rodziców:
- spotkania z ekspertami;
- ankietowanie uczniów i rodziców.
- Wyjazdowe spotkania w plenerze.
KONTAKTY INDYWIDUALNE: Żadne formy współpracy nauczyciela i rodzica nie zastąpią kontaktu indywidualnego tych dwóch odpowiedzialnych za wychowanie i rozwój dziecka osób dorosłych . Dzięki rozmowie z rodzicem wychowawca ma możliwość rzetelnego przedstawienia osiągnięć i trudności ucznia. Wspólnie analizujemy osiągnięcia uczniów. Najlepiej jeśli są to konkretne prace sprawdzające wiedzę , kompetencje z różnych dziedzin. Przekazujemy ustnie opinię o dziecku ze wskazaniami i zaleceniami do dalszej nauki. Rozmowy indywidualne dają możliwość ustalenia sposobu pracy z dzieckiem w domu , poruszenia konkretnych spraw dotyczących wychowanka. Podczas rozmowy z rodzicem pomocne jest kierowanie się następującymi zasadami:
- Zaczynać rozmowę od stwierdzenia pozytywnego .
- Być konkretnym.
- Eksponować to, co można zmienić, doskonalić.
- Proponować alternatywne rozwiązania.
- Zamiast sądów wartościujących, podawać stwierdzenia opisowe.
- Pozostawić wybór rozwiązania problemu rodzicowi.
- Stworzyć odpowiednie warunki, miejsce spotkania ( poczucie intymności).
PEDAGOGIZACJA RODZICÓW: Pedagogizacja rodziców musi być prowadzona z dużym taktem. Mamy bowiem do czynienia z osobami dorosłymi, które posiadają własne doświadczenie życiowe, wychowawcze, mają utrwalone poglądy, postawy. Rodzice reprezentują różny poziom kulturalny, moralny i intelektualny. Realizując tę formę spotkań z rodzicami , często w oparciu o fachową literaturę przygotowuję prelekcje i referaty dotyczące zagadnień wychowawczych i dydaktycznych . Zachęcam do stawiania pytań i wymiany spostrzeżeń proponuję literaturę , prezentuję nowości , np. edukacyjne programy multimedialne. Przewidywane efekty: Rodzice:
- są świadomi celowości podejmowanej współpracy;
- zdobywają wsparcie emocjonalne ze strony wychowawców, jak i fachową wiedzę, którą wykorzystują w rozwiązywaniu problemów wychowawczych;
- znają szkołę jako instytucję kształcącą ich dziecko oraz nauczycieli jako osoby bezpośrednio wpływające na rozwój ich dziecka;
- współprzeżywają ze swoimi dziećmi ważne wydarzenia w życiu klasy;
- posiadają rzetelną informację na temat edukacji i zachowań dziecka w szkole;
- rozumieją, że szkoła jest przyjaznym miejscem dla rozwoju ich dziecka a trud włożony w prace na rzecz szkoły jest doceniony.
Uczeń:
- jest świadomy obustronnego zainteresowania nim, jego nauką, rozwojem i problemami;
- ma możliwość bieżącego rozwiązywania trudności;
- jest zawsze gotowy i w łatwy sposób dzieli się swoimi problemami;
- jest przekonany o trosce i odpowiedzialności za jego los, czuje się bezpiecznie.
Sposoby ewaluacji:
- obserwacja zachowań rodziców;
- rozmowy z uczniami, nauczycielami i rodzicami;
- ankiety ewaluacyjne ( dla rodziców i uczniów) – koniec roku w klasie VI.
Literatura: Anna Nowak: Spotkania z rodzicami, Oficyna Wydawnicza, Poznań, 2000. Maria Olszewska, Halina Regent: " I tak też można ..." zebrania z rodzicami prowadzone metodą warsztatową, Wydawnictwo AKER, Toruń, 2000. Materiały opracowane na warsztatach : " Współpraca z rodzicami" Jasło-POEN. MATERIAŁY POMOCNICZE Jak poprowadzić dobrze wywiadówkę?
- Termin powinien być podany odpowiednio wcześnie;
- Godzina rozpoczęcia powinna być dogodna dla możliwie największej liczby osób (godz. 16 lub 17);
- Zastanów się nad układem stolików i krzeseł (stworzenie kręgu umożliwia dyskusję – wszyscy są na tym samym poziomie i nikt nie chowa się za plecami).
- Przed spotkaniem należy ustalić listę spraw do omówienia ;
- Porządek zebrania powinien tworzyć logiczną całość;
- Należy mówić w sposób jasny i zwięzły. Nie zanudzać, nie rozwodzić się nad jednym tematem, odróżniać sprawy ważne od błahych;
- Spotkanie powinno mieć swoją dynamikę, tempo dostosować do osób przybyłych;
- Na dobry początek należy przygotować anegdotę z życia klasy- powoduje rozładowanie napięcia;
- Spotkanie z rodzicami nie powinno trwać zbyt długo ( do godz.);
- Właściwą część wywiadówki powinna rozpocząć informacja o osiągnięciach klasy, sukcesach poszczególnych uczniów;
- Mów o klasie " moja klasa" ;
- Można zorganizować wystawę prac wszystkich uczniów, nie tylko tych najlepszych;
- Sprawy trudne – oceny i zachowanie – warto przedstawić w sposób obiektywny, poddając je dyskusji.(Dyskusja zajmuje bardzo ważne miejsce w spotkaniach z rodzicami);
- Na koniec spotkania ogłoszenia: organizacyjne, porządkowe i inne. Należy ustalić termin następnego spotkania;
- Ostatni element wywiadówki – indywidualne rozmowy z rodzicami. Powinny odbywać się bez świadków, w odpowiednio przygotowanym miejscu (równa postawa fizyczna);
- Warto uświadomić rodziców, że nie każdy problem da się od razy rozwiązać, ale mogą liczyć na pomoc szkoły.
Korzyści z dobrze przeprowadzonej wywiadówki:
- Zniknie napięci towarzyszące tym rodzicom, którzy przychodzą na nią pełni obaw;
- Rodzice poczują się partnerami wychowawcy, a nie petentami;
- Stworzy się istotna więź w oddziaływaniu wychowawczym między rodzicami a wychowawcą, ułatwiająca rozwiązywanie problemów;
- Wpływ na jakość kontaktów z rodzicami ma pierwsza wywiadówka. Jeśli poświęcona zostanie wzajemnemu poznaniu się, stworzeniu atmosfery zaufania i wzajemnej życzliwości, przyszłości zaprocentuje to współpracą. Dzięki nawiązaniu kontaktu z rodzicami, nauczyciel może poznać środowisko rodzinne ucznia.
EUROPEJSKA KARTA PRAW I OBOWIĄZKÓW RODZICÓW Prawa i Obowiązki Rodziców
- Rodzice mają prawo wychowywać swoje dzieci w duchu tolerancji z zrozumienia dla innych, bez dyskryminacji wynikającej z koloru skóry, rasy, narodowości, wyznania, płci oraz pozycji społecznej. Rodzice mają obowiązek wychowywać swoje dzieci w duchu odpowiedzialności za siebie i ludzki świat.
- Rodzice mają prawo do uznania ich prymatu jako pierwszych nauczycieli swoich dzieci. Rodzice mają obowiązek wychowywać swoje dzieci w sposób odpowiedzialny i nie zaniedbywać ich.
- Rodzice mają prawo pełnego dostępu do formalnego systemu edukacji dla swoich dzieci, z uwzględnieniem ich potrzeb, możliwości i osiągnięć. Rodzice mają obowiązek angażować się jako partnerzy w nauczanie ich dzieci w szkole.
- Rodzice mają prawo dostępu do wszelkich informacji o instytucjach oświatowych, które mogą dotyczyć ich dzieci. Rodzice mają obowiązek przekazywać wszelkie informacje szkołom, do których uczęszczają ich dzieci, dotyczące możliwości osiągnięcia wspólnych (tj. domu i szkoły) celów edukacyjnych.
- Rodzice mają prawo wyboru takiej drogi edukacji dla swoich dzieci, która jest najbliższa ich przekonaniom i wartościom uważanym za najważniejsze dla rozwoju ich dzieci. Rodzice mają obowiązek dokonania świadomego wyboru drogi edukacyjnej, jaką ich dzieci powinny zmierzać.
- Rodzice mają prawo domagać się od formalnego systemu edukacji tego, by ich dzieci osiągnęły określoną wiedzę duchową i kulturową. Rodzice mają obowiązek wychowywać swoje dzieci w poszanowaniu i akceptowaniu innych ludzi i ich przekonań.
- Rodzice mają prawo wpływać na politykę oświatową realizowaną w szkołach ich dzieci. Rodzice mają obowiązek osobiście włączać się w życie szkół ich dzieci i stanowić istotną część społeczności lokalnej.
- Rodzice i ich stowarzyszenia mają prawo wydawać opinie i przeprowadzać konsultacje z władzami odpowiedzialnymi za edukację na wszystkich szczeblach zarządzania oświatą. Rodzice mają obowiązek tworzyć demokratyczne, reprezentatywne organizacje na wszystkich poziomach. Organizacje te będą reprezentowały rodziców i ich interesy.
- Rodzice mają prawo do pomocy materialnej ze strony władz publicznych, eliminującej wszelkie bariery finansowe, które mogłyby utrudniać dostęp ich dzieci do edukacji. Rodzice mają obowiązek poświęcać swój czas i uwagę swoim dzieciom i ich szkołom tak, aby wzmocnić ich wysiłki skierowane na osiągnięcie określonych celów nauczania.
- Rodzice mają prawo żądać od odpowiedzialnych władz publicznych wysokiej jakości usług edukacyjnych. Rodzice mają obowiązek poznawać siebie nawzajem, współpracować ze sobą i doskonalić swoje umiejętności "pierwszych nauczycieli" i partnerów w kontaktach szkoła-dom.
PROPOZYCJA SCENARIUSZA ZEBRANIA Poznajemy się... pierwsze zebranie rodziców (rozpoczęcie roku szkolnego). Materiały: identyfikatory, kartki, pisaki, dokumenty (odbitki ksero), kawiarniany układ stolików (kawa, herbata, ciasteczka). Przebieg:
- Zaproszenie do zajmowania dowolnych miejsc.
- Powitanie i przedstawienie się wychowawcy.
- Kolejne wypowiedzi rodziców- prezentacja, krótka informacja o sobie i dziecku.
- Informacja o zespole uczących się w klasie i pracy pedagoga szkolnego.
- Baza materialna szkoły i zajęcia pozalekcyjne.
- Zapoznanie rodziców z zasadami prawnymi regulującymi życie ucznia w szkole, zawartymi w statucie, programie wychowawczym, wewnątrzszkolnym systemie oceniania (pisemne potwierdzenie rodziców).
- Opracowanie w zespołach " stolikowych" propozycji do planu wychowawczego klasy - prezentacja zagadnień.
- Dyskusja nad propozycjami i zapisanie wspólnych ustaleń.
- Wyłonienie trójki klasowej.
- Terminarz kolejnych spotkań.
- Pożegnanie.
Nauczyciel szkoły podstawowej Danuta Maczuga- Przebięda |